SERMAYE ŞİRKETLERİNDE TAM VE KISMİ BÖLÜNME

FULL AND PARTIAL SPIN-OFF IN CAPITAL COMPANIES

Summary:

Law No. 4684 on the Amendment of Certain Laws and Decree Laws was adopted on 20.06.2001 and published in the Official Gazette dated 03.07.2001 and numbered 24451. With this law, spin-off and share exchange has been introduced to tax legislation and our commercial life. With the Communiqué on the Regulation of the Procedures and Principles of Partial Spin-off Transactions of Joint Stock and Limited Liability Companies, only partial spin-off was regulated based on the provisions of the Corporate Tax Law.

TCC No. 6102 was adopted on 13.01.2011 and entered into force after being published in the Official Gazette dated 14.02.2011 and numbered 27846, and partial spin-off and full spin-off were regulated in terms of material law. Thanks to the Turkish Commercial Code No. 6102, the legal processes of capital companies and cooperatives in spin-off transactions have been defined. With the entry into force of the law, companies have been provided with significant tax benefits. Through spin-off transactions, companies have subjected immovable properties, participation shares, business and production areas to spin-off. Article 20 of the Law No. 7456 "Law on the Issuance of Additional Motor Vehicles Tax for the Compensation of Economic Losses Caused by the Earthquakes Occurring on 6/2/2023 and Amendments to Certain Laws and the Decree Law No. 375" published in the Official Gazette dated July 15, 2023, and Article 19 of the Corporate Tax Law No. 5520, excluded immovables from the scope of partial spin-offs as of January 1, 2024. The immovables are transferred to the existing or newly established company at their book value, thus the tax burden on the immovable is transferred to the existing company or the newly established company. The removal of immovable property from businesses through partial spin-offs is used as a tax deferral tool. If the transferee company disposes of the immovable property in the future, the difference between the sales value and the book value will be included in the corporate income and taxed.

Introduction:

Demerger is the transfer of the assets and liabilities of companies to existing or newly established companies as a whole, without liquidation and through partial subrogation, by dividing the assets of the demerged company into parts before the transfer. Immovables (Land, independent and permanent rights registered on a separate page in the Land Registry, independent sections connected to the condominium registry)

-Subsidiary Shares, (refers to shares and partnership interests, including securities.

-Production and Service Businesses are the assets subject to spin-off. Immovables will not be subject to spin-off as of January 1, 2024. The authority to decide on the division of the company belongs to the general assembly. This authority can never be delegated.

Capital Companies and Cooperatives may be subject to spin-off. In a Full Spin-off, capital companies can be divided. In partial spin-off, capital companies and the workplace and permanent representative offices of a foreign corporation that is a capital company in Turkey may be subject to spin-off. The capacity to divide is only granted to capital companies and cooperatives. A capital company can be divided into a cooperative, and a cooperative can be divided into a capital company. While cooperatives can be divided according to the TCC, they are not subject to division as they are not included in Articles 19 and 20 of the Corporate Tax Law.

Companies are divided for reasons such as disputes between shareholders, removing inefficient parts from the company to make it more efficient, separation of current and fixed assets, administrative problems, separation of production and marketing areas for efficient operation.

The main principle in spin-off transactions is the transfer of assets through partial universal succession. With universal succession, all legal relations that can be transferred are transferred to another person as a whole, and with partial universal succession, all legal relations that can be transferred are divided into parts and passed to more than one successor. The principle of continuity of the partnership is essential in the spin-off transaction. With the registration of the spin-off, the shareholders of the company become shareholders of the transferee company. The shareholders may request to leave the company by obtaining a separation fund. The optional separation fund may be used by the parties provided that it is stipulated in the spin-off agreement. If such a right is not stipulated in the spin-off agreement, it is not possible to use the optional separation fund. Spin-offs may be made as full and partial spin-offs. According to Article 159 of the TCC, "The shareholders of the spin-off company acquire the shares and rights of the transferee companies. In other words, the assets are divided into sections and each section is transferred to another company. As a result of this transaction, the divided company will be dissolved."

Partial spin-off; "The shareholders of the spin-off company acquire the shares and rights of the transferee companies or the spin-off company forms its subsidiary company by acquiring the shares and rights in the transferee companies in exchange for the transferred asset parts." The spin-off transaction is constitutive and legal consequences arise upon registration in the trade registry. The registration of the transferee company is explanatory. When the asset subject to the transfer is an enterprise, all elements of this enterprise such as its personnel, tools and equipment, receivables and payables, customers, etc., which essentially affect the assets, are transferred. The most important issue in the spin-off process is the protection of creditors. Such a division without the approval of the creditors will not be correct. The rights and interests of the creditors must be protected, and there are regulations on this subject in TCC.175. In a full spin-off, the rights of the creditors continue against the transferee company. In a partial spin-off, if the transferred assets are given to the shareholders of the spin-off company instead of the spin-off company, a capital reduction situation will arise.

In order to protect the creditors, the companies subject to the spin-off shall make an announcement in the Turkish Trade Registry Gazette three times at intervals of seven days each, and also on the website, inviting them to notify their receivables and request for the provision of collateral. It is obligatory to secure the receivables of the creditors who make a request within three months from the date of publication of the announcements. In cases where it is mandatory for the creditors to secure their receivables, both the spin-off agreement and the spin-off plan cannot be submitted for the approval of the general assembly without securing them according to TCC.175. The call to the creditors with the expression "companies participating in the spin-off" in Articles 174 and 175 of the Law applies to the creditors of both the spin-off and the transferee company.

In company mergers, even if the merging companies have debts, the existence of assets protects the companies. In the event that one of the merged companies has lost its equity or the acquiring company has lost its equity, the merged company's assets will be at a level to protect the merged company's equity in any case. This is naturally a safe transaction as it protects the creditors of the company.

On the other hand, in a spin-off transaction, the balance between the company's assets and liabilities may change in an instant. This will not be a reassuring situation for the creditors. In essence, spin-off will also mean a change of debtor for the creditors. In a complete spin-off, the company is dissolved and its registration is deleted. It will be replaced by the transferee company. Since the divided company will disappear, the debtor will change. Since the company will disappear, the debtor will also disappear. The debtor will be replaced by the transferee company. In a partial spin-off, the assets of the spin-off company will be reduced by the transferred portion. Therefore, the company will reduce its capital. Because there has been a decrease in the common collateral. In this case, the guarantees of the creditors will be reduced. Here, the creditors of the company that takes over as a result of the spin-off may also face difficulties. The assets subject to the transfer may reduce the equity of the transferee company and increase its debts. This will create a problem for the creditor since both the number of its own creditors and the number of creditors coming with the transfer will increase, and there will be a decrease in equity. In small and medium-sized companies, it is possible to waive the preparation of the spin-off report. A certified letter indicating that this situation has been waived by all shareholders will be sufficient.

The shareholders have the right to examine the spin-off agreement or the spin-off plan or the spin-off report. All companies participating in the spin-off must submit to the directorate where they are registered the registry newspaper in which the right of examination is indicated to the shareholders, where the documents to be examined are deposited and where they are kept ready for examination. In small and medium-sized companies, if the right of inspection is waived, a document indicating that this issue has been approved by all shareholders must be submitted to the directorate. On the other hand, in large enterprises with a single shareholder or more than one shareholder, it is also possible for the shareholders to make a declaration stating that they have examined.

If more than 6 months have elapsed between the balance sheet date and the signature of the spin-off agreement or the date of issuance of the spin-off plan, or if significant changes have occurred in the assets of the companies participating in the spin-off after the issuance of the last balance sheet, it is obligatory to issue an interim balance sheet. In both mergers and full spin-off transactions, it is required to submit the final balance sheet approved by the auditor in companies subject to audit and by the board of directors in other companies, or an interim balance sheet if necessary, whereas in partial spin-off transactions, it is considered that the said balance sheet can also be prepared by a CPA or a Certified Public Accountant.

In the event that the capital of the transferee company is reduced due to the spin-off, there is no need to announce a call to creditors regarding the reduction of the capital. Likewise, there is no need to prepare a report on capital reduction and wait for the deadline for capital reduction. However, the issue of the call to creditors due to the transactions arising from the capital reduction and the spin-off are different from each other. And of course, before the approval of the spin-off agreement and the report in the general assembly, the creditors are called to notify their receivables and to make a request for the guarantee of the receivables with the announcement to be made three times with seven days intervals in the TTSG. (TCC.174) The 3rd announcement must have been made at least 2 months prior to the date of the general assembly that will decide on the spin-off. This announcement is mandatory whether there is a capital decrease or not.

On the other hand, if it is determined by a certified public accountant's report that the companies participating in the spin-off do not have any debts, transactions may be carried out without the obligation of announcement for the relevant company. Considering Articles 174 and 175 of the Law together, following the last announcement to the creditors, the spin-off plan cannot be submitted for the approval of the general assembly until the process of securing the receivables of the creditors is completed; however, the three-month period stipulated by Article 175/1 of the Law must be waited for the creditors to notify their receivables. In the event that the companies participating in the spin-off provide a guarantee valid for at least three months from the date of the announcement to the creditors in order to ensure the protection of all creditors who are creditors of the spin-off company, it is possible to carry out the spin-off transaction without waiting for this period.

In both full and partial spin-off transactions, the provisions of the law regarding capital in kind shall not apply in the new establishment. The capital of the company must be increased in a way to eliminate the insolvency of the company. However, as a result of the capital increase to be made in this way, it must be proved by a certified public accountant or sworn public accountant report that the company's unpaid capital, in other words, the insolvency of the company has been eliminated.

According to Article 167 of the TCC, the spin-off agreement and plan shall include the following

a- Trade names, centers and types of the companies participating in the spin-off,

b- The division and allocation of assets and liabilities into segments for the purpose of transfer; with a clear definition, the inventory of the segments; the list showing the immovables, negotiable instruments and intangible assets one by one,

c- Explanations on the rate of exchange of shares and, if necessary, the equalization amount to be paid and the shareholding rights of the shareholders of the transferor company in the transferee company,

d- The rights allocated by the transferee company to the holders of usufruct shares, non-voting shares and special rights,

e- Modes of exchange of company shares,

f- The date from which the company shares will be entitled to the balance sheet profit and the characteristics of this right of claim,

g- From which date the transactions of the company transferred by division shall be deemed to have been made to the account of the transferee company,

h- Special benefits granted to members of the governing bodies, managers, other persons with management rights and auditors,

ı- List of business relations with the company or companies transferred to the transferee company as a result of the spin-off

i- If there are no usufruct shares, non-voting shares, shareholders with special rights in the spin-off company, the rights recognized in the transferee company will not be available for them, and this issue shall not be explained in the spin-off agreement.

j- According to TCC 169/3, in case of a new organization, the agreement of the new company shall be attached to the spin-off plan.

In the content of the spin-off report,

a- The purpose and consequences of partition,

b- Spin-off agreement or spin-off plan,

c- The exchange rates of the shares and the equalization amounts to be paid when necessary, the explanations regarding the rights of the shareholders of the demerged company in the transferee company,

d- Features related to the valuation of shares in determining the rate of change

e- Additional payment obligations, other personal obligations and unlimited liabilities, if any, arising for the shareholders due to the spin-off,

f- If the types of companies participating in the spin-off are different, the obligations of the shareholders due to the new type,

g- The effects of the spin-off on workers and its content, the content of the social plan, if any, 8) The effects of the spin-off on the creditors of the companies participating in the spin-off

If approved by all shareholders, small and medium-sized companies may waive the right of inspection (Art. 169/4 TCC). In this case, a document indicating that this matter has been approved by all shareholders must be submitted to the Trade Registry Directorate. In companies that do not qualify as SMEs, the right of inspection is announced to the shareholders, but the obligation to wait for this period will be eliminated with the written declaration of all shareholders that they have exercised this right.

Demerger becomes legal upon registration in the trade registry. The approval of the spin-off agreement or plan in the general assemblies of the companies participating in the spin-off does not legally realize the spin-off.

Pursuant to Article 4 of the Communiqué on the Cooperation between Registries in Change of Structure and Capital in Kind in Companies, in the spin-offs of commercial companies, the Trade Registry Directorate where the other companies participating in the spin-off other than the spin-off company are registered shall notify the relevant registries simultaneously with the registration of the merger or spin-off decision in order to register the goods and rights registered in the land registry, ship and intellectual property registries and similar registries, which are included in the assets of the spin-off company, in the name of the transferee companies without delay.

Mehmet AK

SERMAYE ŞİRKETLERİNDE TAM VE KISMİ BÖLÜNME

Özet:

4684 sayılı Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 20.06.2001 tarihinde kabul edilerek, 03.07.2001 tarih ve 24451 sayılı resmî Gazetede yayınlanmıştır. Bu kanun ile bölünme hisse değişimi vergi mevzuatı ile ticaret hayatımıza girmiştir. Anonim ve Limited Şirketlerin Kısmi Bölünme İşlemlerinin Usul ve Esaslarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ ile Kurumlar Vergisi Kanunundaki hükümlere dayanarak sadece kısmi bölünme düzenlenmiştir.

6102 sayılı TTK 13.01.2011 tarihinde kabul edilerek 14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı resmî gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmesi ile kısmi bölünme ve tam bölünme maddi hukuk bakımından düzenlenmiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu sayesinde sermaye şirketleri ile kooperatiflerin bölünme işlemlerinde hukuki süreçleri tarif edilmiştir. Yasanın yürürlüğe girmesi ile şirketlere vergisel açıdan ciddi kolaylıklar sağlanmıştır. Şirketler, bölünme işlemleriyle, taşınmazları, iştirak hisselerini, işletme ve üretim alanlarını bölünmeye konu etmiştir. 15 Temmuz 2023 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanan 7456 sayılı “6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un” 20.maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19.maddesinde yapılan değişiklikle taşınmazların 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren kısmi bölünme kapsamından çıkarılmıştır. Taşınmazlar, kayıtlı değerleri üzerinden mevcut ya da yeni kurulan şirkete aktarılmakta, bu sayede taşınmaz üzerinde bulunan vergi yükü mevcut olan şirkete veya yeni kurulan şirkete geçmektedir. Taşınmazların kısmi bölünme yoluyla işletmelerden çıkarılması, bir vergi öteleme aracı olarak kullanılmaktadır. Devir alan şirket, ilerleyen dönemde söz konusu taşınmazı elden çıkarması halinde, satış değeri ile kayıtlı değer arasındaki fark kurum kazancına dahil edilerek vergilendirilecektir.

Giriş:

Bölünme, şirketlerin aktifinde ve pasifinde yer alan malvarlıklarının, tasfiyesiz olarak ve kısmi külli halefiyet yoluyla, bölünen şirketin malvarlığının devirden önce kısımlara ayrılarak bir bütün halinde mevcut olan veya yeni kurulan şirketlere devrolunmasıdır. Taşınmazlar (Arazi, Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar, kat mülkiyeti kütüğüne bağlı bağımsız bölümler)

-İştirak Hisseleri, (menkul değerleri dahil hisse senetleri ile ortaklık paylarını ifade etmektedir.

-Üretim ve Hizmet İşletmeleri işlemleri bölünmeye konu olan mal varlıklarıdır. Taşınmazlar, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren bölünmeye konu olamayacaktır. Şirketin bölünmesine karar verme yetkisi genel kurula aittir. Bu yetki asla devredilemez.

Sermaye Şirketleri ve Kooperatifler bölünmeye konu olabilir. Tam Bölünmede, sermaye şirketleri bölünebilir. Kısmi bölünmede, sermaye şirketleri ve sermaye şirketi niteliğindeki yabancı kurumun Türkiye'deki işyeri, daimî temsilcilikleri bölünebilir. Bölünme ehliyeti sadece sermaye şirketleri ile kooperatiflere tanınmıştır. Sermaye şirketi bir kooperatife, bir kooperatifte sermaye şirketine bölünebilir. Kooperatifler TTK’ya göre bölünebiliyor iken Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20'nci maddelerinde yer almaması nedeniyle bölünmeye konu olmamaktadır.

Şirketler, ortaklar arasındaki anlaşmazlıklar olması, verimli olmayan bölümlerinin, şirketten çıkarılıp daha verimli hale gelmesi getirilmesi, dönen ve duran varlıkların birbirinden ayrılması, yönetimsel sıkıntılar, üretim ve pazarlama alanlarının verimli çalışması için ayrılması gibi nedenlerle bölünmektedir.

Bölünme işlemlerinde esas olan; malvarlığının, kısmi külli halefiyet yoluyla devredilmesidir. Külli halefiyet ile devri mümkün olan bütün hukuki ilişkilerinin tüm olarak başka bir kişiye geçmesi, kısmi külli halefiyetteyse, devri mümkün hukuki ilişkilerin tamamının, kısımlara ayrılarak birden fazla halefe geçmektedir. Bölünme işleminde ortaklığın devamlılığı ilkesi esastır. Bölünme işleminin tescili ile şirket ortakları, devralan şirketin ortağı olur. Ortaklar, ayrılma akçesi alarak şirketten ayrılmayı isteyebilirler. Seçimlik ayrılma akçesi, taraflarca bölünme sözleşmesinde öngörülmek koşuluyla kullanılabilecektir. Bölünme sözleşmesinde böyle bir hak öngörülmemişse seçimlik ayrılma akçesinin kullanılması mümkün değildir. Tam ve Kısmi bölünme şeklinde bölünmeler yapılabilmektedir. TTK'nın 159. Tam bölünme; "Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler. Bir diğer deyişle, sahip olunan mal varlığı bölümlere ayrılmak suretiyle her bir bölümü başka bir şirkete devredilir. Bu işlem sonucunda da bölünen şirket infisah etmiş olacaktır.”

Kısmi bölünme; “Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler veya bölünen şirket, devredilen malvarlığı bölümlerinin karşılığında devralan şirketlerdeki payları ve hakları elde ederek yavru şirketini oluşturur." Bölünme işlemi kurucu nitelikte olup, ticaret sicile tescille birlikte hukuki sonuçlar doğar. Devralan şirketin tescili işlemiyse açıklayıcı niteliktedir. Devre konu malvarlığı bir işletme olduğu zaman, bu işletmenin personeli, araç ve gereçleri, alacak ve borçları, müşterisi, gibi esas itibariyle mal varlığını etkileyen bütün unsurlarıyla geçer. Bölünme işleminde en önemli konu alacaklıların korunmasıdır. Alacaklıların onayı alınmaksızın böyle bir bölünme işlemi doğru olmayacaktır. Alacaklıların hak ve menfaatlerinin korunması gerekir TTk.175 de bu konuda düzenlemeler yer verilmiştir. Tam bölünme de alacaklıların hakları devralan şirkete karşı devam eder. Kısmî bölünmede işleminde, devredilen malvarlığı, bölünen şirket yerine bölünen şirket ortaklarına verilmesi durumunda bir sermaye azaltımı durumu ortaya çıkacaktır.

Alacaklıların korunması amacıyla, Bölünmeye konu olan şirketler, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yedişer gün aralıklarla üç defa yapılacak ve ayrıca internet sitesinde de konulacak ilanla alacaklarını bildirmeye ve teminat verilmesi için istemde bulunmaya çağırırlar. Yapılan ilanların yayım tarihinden itibaren üç ay içinde istemde bulunan alacaklıların alacaklarının teminat altına alınması zorunludur. Alacaklıların alacaklarının teminat altına alınmasını zorunlu olan olduğu durumda TTK.175 göre hem bölünme sözleşmesi hem de bölünme planı, teminat altına alınmadan genel kurul onayına sunulamaz. Kanunun 174 ve 175 inci maddelerindeki bölünmeye katılan şirketler ifadesi ile alacaklılara çağrı hem bölünen hem de devralan şirket alacaklıları bakımından geçerlidir.

Şirket birleşmelerinde, birleşene şirketlerin borçları olsa da aktiflerin varlığı şirketleri korumaktadır. Birleşene şirketlerde şirketlerden birinin özvarlığını kaybetmiş olması veya devralan şirketin şirket öz varlığını yitirmiş olması halinde, birleşilen şirketin öz varlığı her halükârda korunacak düzeyde olacak şekilde şirket aktifi söz konusudur. Bu da doğal olarak şirketten alacaklıları muhafaza etmesi nedeniyle güvenli bir işlemdir.

Buna karşın bölünme işleminde şirketin aktif mal varlığı ile borçları arasındaki denge bir anda değişilebilmektedir. Bu da alacaklılar için güven verici bir durum olmayacaktır. Bölünme esas itibariyle alacaklılar açısından borçlu değişimi anlamına da gelecektir. Tam bölünmede, şirket infisah ederek kaydı silinir. Yerine devralan şirket geçecektir. Bölünen şirket ortadan kalkacağı için borçlu değişecektir. Şirket ortadan kalkacağı için borçluda ortadan kalkacaktır. Borçlu duruma devralan şirket geçecektir. Kısmi bölünmede, bölünen şirketin malvarlığı, devredilen kısım kadar azalacaktır. Dolayısıyla şirket sermaye azaltımına gidecektir. Çünkü ortak teminatta bir azalma olmuştur. Alacaklılarında bu durumda teminatları azalmış olacaktır. Burada bölünme sonucu devralan şirketin alacaklıları da sıkıntıya düşebilir. Şirket devre konu olan malvarlıkları devralan şirketin öz kaynağını azaltabilir, borçlarını artırabilir. Bu da alacaklın hem kendi alacaklı sayısı hem de devir ile gelen alacaklı sayısı arttığı için hem de öz kaynak azalması söz konusu olacağı için sıkıntı oluşturacaktır. Küçük ve orta ölçekli şirketlerde, bölünme raporunun düzenlenmesinden vazgeçilmesi mümkündür. Bu durumun tüm ortaklar tarafından vazgeçildiğini gösteren onaylı bir yazı yeterli olacaktır.

Ortaklarda bölünme sözleşmesi veya bölünme planı ya da bölünme raporunu inceleme hakkına sahiptir. Bölünmeye katılan şirketlerin tümü, ortaklarına inceleme haklarının işaret edildiği, incelenecek belgelerin nereye tevdi edildiği ve nerelerde incelemeye hazır tutulduğu hususlarının ilan edildiği sicil gazetesini, kayıtlı oldukları müdürlüğe vermeleri gerekir. Küçük ve orta ölçekli şirketlerde, inceleme hakkından vazgeçilmesi halinde, bu hususun tüm ortaklar tarafından onaylandığını gösterir belgenin müdürlüğe verilmesi gerekir. Buna karşın tek ortaklı veya birden fazla ortağın olduğu büyük işletmelerde otakların incelediğini bildiren beyanda bulunması da mümkündür.

Bilanço günüyle bölünme sözleşmesinin imzası veya bölünme planının düzenlenmesi tarihi arasında 6 aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançonun çıkarılmasından sonra, bölünmeye katılan şirketlerin malvarlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmişse, ara bilançonun çıkarılması zorunludur. Gerek şirket birleşmelerinde gerekse tam bölünme işlemlerinde denetime tabi şirketlerde denetçinin diğer şirketlerde ise yönetim kurulu tarafında onaylanmış son bilanço veya gerektiğinde ara bilanço sunmak gerekirken, kısmi bölünmede buna dair bir düzenleme yer almadığında söz konusu bilançonun YMM veya SMM tarafından da hazırlanabileceği değerlendirilmektedir.

Bölünme sebebiyle, devrolan şirketin sermayesinin azaltılması halinde sermayenin azaltılmasına dair alacaklılara çağrı ilanına gerek yoktur. Aynı şekilde sermaye azaltımına dair rapor hazırlanmasına ve sermaye azaltımına dair sürenin beklenmesine gerek kalmaz. Ancak burada sermaye azaltımı ile bölünmeden kaynaklı işlemlerden ötürü alacaklılara çağrı konusu birbirinden farklıdır. Ve tabiki alacaklıların bölünme sözleşmesi ve raporu genel kurulda onaylamadan önce TTSG yedişer gün arayla ve üç defa yapılacak ilanla, alacaklarını bildirmeye ve alacakların teminat altına alınması için istemde bulunmaya çağrılır. (TTK.174) Bölünme hakkında karar verecek genel kurul tarihinden geriye doğru en az 2 ay öncesinden 3. İlanın edilmiş olması gerekmektedir. Sermaye azaltımı olsun veya olmasın bu ilanın yapılması zorunludur.

Buna karşın bölünmeye katılan şirketlerin herhangi bir borcunun olmadığının yeminli mali müşavir raporuyla tespit edilmesi halinde, ilgili şirket bakımından ilan yükümlülüğü aranmaksızın işlem yapılabilmektedir. Kanunun 174 üncü ve 175 inci maddeleri birlikte ele alındığında, alacaklılara yapılacak son ilanı takiben, alacaklıların alacaklarını teminat altına alınması süreci tamamlanmadan bölünme planının genel kurulun onayına sunulamayacağı; bununla birlikte, alacaklıların alacaklarını bildirmeleri için Kanunun 175/1 ile getirilen üç aylık sürenin beklenmesi gerekmektedir. Bölünmeye katılan şirketler tarafından, bölünen şirketten alacaklı olan tüm alacaklıların korunmasını teminen alacaklılara yapılan ilan tarihinden itibaren en az üç aylık süre boyunca geçerli olmak üzere teminat verilmesi halinde, bu süre beklenmeksizin bölünme işleminin yapılması mümkündür.

Gerek tam gerekse kısmi bölünme işlemlerinde, yeni kuruluşta kanunun ayni sermaye konulmasına ilişkin hükümleri uygulanmaz. Şirket sermayesinin şirketin borca batık olması durumunu ortadan kaldıracak şekilde artırılması gerekmektedir. Ancak bu şekilde yapılacak sermaye artırımı sonucunda, şirketin karşılıksız kalan sermayesinin bir başka deyişle borca batık olma durumunun ortadan kalktığının serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir raporu ile ispat edilmesi gerekir.

TTK'nın 167'nci maddesine göre, bölünme sözleşmesi ve planının içeriğinde şunları içerir:

a- Bölünmeye katılan şirketlerin ticaret unvanları, merkezleri ve türleri,

b- Aktif ve pasif malvarlığı konularının devir amacıyla bölümlere ayrılmasını ve tahsisini; açık tanımlamayla, bölümlere ilişkin envanteri; taşınmazları, kıymetli evrakı ve maddi olmayan malvarlığını teker teker gösteren listeyi,

c- Payların değişim oranını ve gerektiğinde ödenecek denkleştirme tutarını ve devreden şirketin ortaklarının, devralan şirketteki ortaklık haklarına ilişkin açıklamalar,

d- Devralan şirketin; intifa senedi, oydan yoksun pay ve özel hak sahiplerine tahsis ettiği hakları,

e- Şirket paylarının değişim tarzlarını,

f- Şirket paylarının bilanço kârına hangi tarihten itibaren hak kazanacaklarını ve bu istem hakkının özelliklerini,

g- Bölünmek suretiyle devreden şirketin işlemlerinin hangi tarihten itibaren devir alan şirketin hesabına yapılmış sayılacağı,

h- Yönetim organlarının üyelerine, müdürlere, yönetim hakkına sahip diğer kişilere ve denetçilere tanınan özel menfaatler,

ı- Bölünme sonucu devralan şirkete veya şirketlerle geçen iş ilişkilerinin listesi

i-Bölünen şirkette intifa senedi, oydan yoksun pay, özel hak sahibi ortak yoksa bunlar için devralan şirkette tanınan haklar bulunmayacağından bölünme sözleşmesinde bu husus açıklanmaz.

j- TTK.169/3 göre, yeni kuruluşun varlığı hâlinde, bölünme planına yeni şirketin sözleşmesi de eklenir.

Bölünme raporunun içeriğinde ise,

a- Bölünmenin amacı ve sonuçları,

b- Bölünme sözleşmesi veya bölünme planı,

c- Payların değişim oranları ve gereğinde ödenecek denkleştirme tutarları, bölünen şirket ortaklarının devralan şirketteki haklarına ilişkin açıklamaları,

d- Değişim oranının saptanmasında payların değerlemesine ilişkin özellikleri

e- Varsa, bölünme dolayısı ile ortaklar için doğacak ek ödeme yükümlülükleri, diğer kişisel edimler ve sınırsız sorumlulukları,

f- Bölünmeye katılan şirket türlerinin farklı olması halinde, ortakların yeni tür sebebiyle söz konusu olan yükümlülükleri,

g- Bölünmenin işçiler üzerindeki etkileri ile içeriği, varsa sosyal planın içeriği, 8) Bölünmenin, bölünmeye katılan şirketlerin alacaklıları üzerindeki etkileri

Tüm ortakların onaylaması halinde küçük ve orta ölçekli şirketler inceleme hakkı sağlanmasından vazgeçebilirler (TTK md. 169/4). Bu durumda, bu hususun tüm ortaklar tarafından onaylandığına ilişkin belgenin Ticaret Sicili Müdürlüğüne verilmesi gerekir. Kobi niteliğine olmayan şirketlerde, ortaklşara inceleme hakkı ilana çıkarılır ancak tüm ortakların bu hakkı kullandığına dair yazılı beyanları ile bu süreyi bekleme zorunluluğu ortadan kalkacaktır.

Bölünme ticaret sicile tescil ile hukuki nitelik kazanmaktadır. Bölünme sözleşmesi veya planının bölünmeye katılan şirketlerin genel kurullarında onaylanması, bölünmeyi hukuken gerçekleştirmez.

Şirketlerde Yapı Değişikliği ve Ayni Sermaye Konulmasında Siciller Arası işbirliğine ilişkin Tebliğin 4. maddesine göre, ticaret şirketlerinin bölünmelerinde ise bölünen şirket dışındaki bölünmeye katılan diğer şirketlerin kayıtlı olduğu Ticaret Sicili Müdürlüğü tarafından; bölünen şirketin malvarlığına dahil olan tapu, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzeri sicillerde kayıtlı bulunan mal ve haklarm, devralan şirketlerin adına tescilinin gecikmeksizin yapılması amacıyla, birleşme veya bölünme kararının tescili ile eş zamanlı olarak ilgili sicillere bildirilir.

Mehmet AK