ŞİRKETLER TOPLULUĞU VE HAKİMİYET SÖZLEŞMESİ--GROUP OF COMPANIES AND DOMINATION AGREEMENT

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’yla ticaret hayatımıza giren Hakimiyet Sözleşmesi kavramı Türk hukukuna Alman hukukundan gelmiştir. En yalın haliyle hâkim ve bu şirkete doğrudan veya dolaylı yoldan bağlı şirketlerin varlığı söz konusudur.  Konu hakkında daha detaylı açıklamalara başlayalım.

1-Nedir bu Şirketler Topluluğu?

Şirket Topluluğu TTK.196-209. maddelerinde düzenlenmiştir. Amaç; Şirket ile topluluk arasındaki menfaat ilişkilerini düzenlemek, olumsuz sonuçları önlemek, ortadan kaldırmaktır.  Hâkim-ana şirket ve bağlı -yavru şirket iki yapıyı oluşturmaktadır.  Topluluk şirketlerinin Türkiye’de kayıtlı olması zorunlu değildir. Ancak şirketlerden en az birisinin merkezinin Türkiye’de olması şarttır.

2-Şirketler Topluluğu oluşturulurken sözleşme yapılması zorunlu mudur?

Kanun koyucu, yalnızca fiili topluluğu kabul etmiş, sözleşmeye ilişkin özel bir düzenleme yapmamıştır. Ancak kanunumuzda sözleşme hazırlanması durumu fiili hâkimiyet ile ele alınmıştır. Şirketler topluluğunun kurulması fiilen veya sözleşmeyle olabilmektedir. TTK.195. maddesinde hakimiyet için aranan kriterler düzenlenmiştir.

Bir şirketler topluluktan bahsedebilmek için şu kriterler olmalıdır:

Bir ticaret şirketinin, diğer bir ticaret şirketinin, doğrudan veya dolaylı olarak

a-      Oy haklarının çoğunluğuna sahip olduğu,

b-      Şirket sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabildiği

c-       Kendi oy hakları yanında, bir sözleşmeye dayanarak, tek başına veya diğer pay sahipleri ya da ortaklarla birlikte, oy haklarının çoğunluğunu oluşturduğu durumlarda oluşmaktadır.

d-      ’ hallerde “şirketler topluluğu” varlığının oluştuğu kabul edilerek, hâkimiyeti elinde tutan şirketin “hâkim”, diğer şirketin ise “bağlı” şirket olduğu kabul edilmiştir. 

Bu açıklamalar bağlamında, şirketler topluluğu, “bağımsız olan bir veya birden fazla şirket üzerinde kanunda belirlenen şartlar çerçevesinde bir teşebbüs ya da ticaret şirketinin doğrudan ya da dolaylı olarak hâkimiyet kurması halinde oluşan ve tüzel kişiliği bulunmayan topluluk” şeklinde tanımlanabilir.

TTKm.195/2. Bir ticaret şirketinin başka bir ticaret şirketinin paylarının çoğunluğuna veya onu yönetebilecek kararları alabilecek miktarda paylarına sahip bulunması, hâkim şirketin varlığı için karine niteliğindedir.  Payların çoğunluğuna sahip olmak her zaman yeterli olmayabilir. Önemli olan oy haklarının çoğunluğuna sahip bulunmaktır. Oyda imtiyaz hakları ve yönetim organındaki çoğunluk, sermaye çoğunluğunu ortadan kaldırabilir.

 Şirketler arasındaki bu hakimiyet sözleşmesi her zaman sözleşme ile olmak durumunda olmayabilir. Ticaret Sicili Yönetmeliğinin 106.maddesinde, bu konuda düzenlemeler yapmıştır. Kredinin geri ödenmesini sağlamak amacıyla, geri ödemeyi tehlikeye düşürebilecek işlemler bakımından işlem yapılmadan önce kredi alanın, kredi veren kuruluştan onay alması şartını öngören sözleşmeler (kredi sözleşmeleri) ile şirketin taraf olmadığı, tüm veya bazı pay sahiplerinin şirketin yönetimi ve pay sahiplerinin hakları ve borçları ile ilgili olarak pay sahipleri arasında imzalanmış olan sözleşmelerin (pay sahipliği sözleşmelerinin) hâkimiyet sözleşmesi olarak kabul edilmeyeceği hükme bağlanmış, ancak sayılan bu durumların, TTK’nın 195. maddesindeki şartların varlığı halinde hâkimiyeti ortadan kaldırmayacağını açıkça belirlemiştir.   Yani daha  basit tanımıyla, Sözleşmeyle bu hakimiyet olabildiği gibi fiili olarak da bu hakimiyet oluşabilir. Örneğin bir şirketin diğer şirketin paylarını elde edebilir. Bunu da pay geçişi ile yapması yeterlidir. Bu anlamda pay sahipliğinin devride esasında şirketler topluluğu oluşturulmasını sağlamaktadır. Buradaki ana konumuz sözleşme ile yapılan hakimiyet sözleşmedir. 'Pay sahipleri sözleşmesi sadece bazı pay sahiplerine bazı haklar verir. Buna karşın pay devir sözleşmesi, hakimiyet sözleşmesi olarak değerlendirilemez. (TSY.m.105-2)

Kredi sözleşmesi de bazı haklar verse de bunu da hakimiyet sözleşmesi olarak değerlendiremeyiz.  Kredi verenin kredinin geri ödenmesini sağlamak amacıyla, kredi alan şirketin belli şekilde hareket etmesini öngören veya organ niteliğindeki sorumluların atanmasında söz hakkı veren hükümler içeren sözleşmeler hakimiyet sözleşmesi olarak kabul edilmez." (TSY.m.105-6) Pay sahipleri sözleşmeleri, birleşmeler, bölünmeler, pay alımları da hakimiyeti sağlamaya yarayacaktır.

Sonuç olarak, şirketler topluluğunun temeli, hâkimiyet sözleşmesine dayanmaktadır.

3- Hakimiyet Sözleşmesinin nedir?

TSY. 105.maddesinde yer alan tanım aynen şöyledir. "Hakimiyet sözleşmesi, aralarında doğrudan veya dolaylı iştirak ilişkisi olan veya olmayan iki ticaret şirketi arasında yapılan ve aralarında iştirak ilişkisi bulunsa bile bu ilişkiden soyutlanmış bir şekilde taraflardan birinin, diğerinin yönetim kuruluna talimat verme yetkisini içeren sözleşmedir."  Hâkimiyet sözleşmesi kapsamında hâkim şirket, bağlı şirkete,;

a-      Hedeflerini gösterir,

b-      Şirketin faaliyetlerini koordine eder,

c-      Üst düzey yönetiminin belirlemek konusunda şirketin yönetimine ilişkin konularda talimat verir. Bağlı şirketin günlük faaliyetlerine ve işleyişine müdahale etmez.

4-Hakimiyet Sözleşmesi hazırlanırken nelere dikkat etmeliyiz?

TTK’nın 198/3. maddesinde, hâkimiyet sözleşmelerinin geçerli olabilmesi için gerekli olan şartlar belirlenmiştir.

a-Hakimiyet sözleşmesinin geçerli olması için tescil edilmesi ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilanı zorunludur (TTK.m.198/3).( Tescil işlemi, bağlı şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret sicili müdürlüğünce yapılır. Hâkimiyet sözleşmesi nedeniyle hakim şirketin yerleşim yerinin veya merkezinin yurtdışında bulunması ve sözleşmenin yurtdışında düzenlenmiş olması veya yabancı hukuka tabi olması durumunda da, tescil aynı yere yaptırılır. Hâkimiyet sözleşmesinin yabancı dilde olması halinde taraflar, noter onaylı Türkçe çevirisini ticaret siciline verirler.)

b-Tescil etmeme durumunda hakimiyetten doğan sorumluluk ortadan kalkmaz. (TTK.m.198/3) Tescil etmeme halinde taraflar arasında geçerlilik sorunu karşımıza çıkacaktır.  (MK.2)

c-Genel kurul tarafından onaylanmalıdır.(TSY. m. 105/2). (Genel kurulda ağırlaştırılmış nisap belirlenmemiştir. Genel kurulda onaylanma esnasında şirketin türüne göre TTK’da öngörülen olağan nisaplar uygulanmalıdır.  Hâkimiyet sözleşmesinin onaylanması genel kurulun devredilemez yetkileri arasındadır.  Hâkim-bağlı şirket ayrımı yapılmamıştır. Hâkimiyet sözleşmesinin hâkim şirketin genel kurulunca onaylanasıda gerekmektedir.   Uygulama da, ticaret sicilleri, hâkimiyet sözleşmelerine dair işlemlerde yalnızca bu sözleşmenin bağlı şirketin genel kurulunca kabulünü yeterli görmekte, hâkim şirket genel kurulu kararını aramamaktadır.)

d-En az iki ticaret şirketi olmalıdır. (TTK.m.195/1)

e- Hakimiyet ilişkisi doğrudan ya da dolaylı olabilir. (TTK.m.195/3)

f-Ortak girişim şirketi söz konusu olduğunda her bir şirket hâkim şirkettir. (TTK.m.195/1/3)

g-Bağlı şirket merkezi Türkiye'de ise Türkiye'de tescil edilmeli (TSY.m.105/3)

h-Şirketlerin üstünde nihai bir hakim var ise, kendisi şirket olmasa bile bu kurallara tabi olabilir ("hakim teşebbüs"). (TTK.m.195/5)

5-Hâkimiyet Sözleşmesinin içeriği nasıl olmalıdır?

a-Borçlar hukukunda esas olup, sözleşmede serbestlik ilkesi geçerlidir.

b-Hâkimiyet sözleşmesinden bahsedilmek için hâkim şirketin, bağlı şirketin yönetim organına bağlayıcı talimat verme yetkisinin açık, ayrıntılı ve geniş kapsamlı belirtilmesi gerekmektedir. 

c-Hakimiyet sözleşmesinde hâkim ortağın hâkimiyet kurmasına engel hükümlere yer verilmemelidir.

d-Şirketin temel konularında hâkim şirkete bırakılmalıdır.

e-Bağlı şirketin yönetim organının devredilebilir nitelikteki yetkileri ile belirli bir alan veya faaliyete ilişkin, konularla sınırlı olarak da kısmi hâkimiyet ( finansman, personel alımı, satın alm… gibi) sözleşmesi yapılabilir

6-Hakimiyet Sözleşmesinin tarafları kimlerdir?

a-Hakim şirket ile bir veya daha şirketten oluşan bağlı şirketlerdir. (TTK’nın 195/1-b maddesinden, hâkimiyet sözleşmesinin bir ticaret şirketi ile diğer bir ticaret şirketi” anlamı ortaya çıkmaktadır)

b-Hâkim şirket, bir ticaret şirketi (kollektif, komandit, anonim ve limited şirket ile kooperatif)

c-Bağlı şirket ancak bir sermaye şirketi (anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket)  

7-Hakimiyet Sözleşmesi, hâkim şirkete hangi yetkiyi verir?

Hâkimiyet sözleşmesi, Hâkim şirketin bağlı şirketin yönetimine sahip olmak hakkı verir. Bu yetki bağlı olan şirkette oy kullanma yetkisi değildir. Sadece bağlı şirkete talimat verme yetkisidir.

8-Hâkim olan şirketin, bağlı olan şirkette pay sahibi olma zorunluluğu var mıdır?

Hayır. Böyle bir zorunluluk yoktur. Hâkim şirketin bağlı şirket üzerinde ne sermaye, ne oy, ne de yönetim organlarında üye çoğunluğu yetkisi olma zorunluluğu vardır. Sadece bağlı şirket üzerinde sevk ve idare yetkilerine sahiptir. Sözleşmeden kaynaklanan bir hâkimiyet durumu söz konusudur.

9-Hakimiyet Sözleşmesini tescil edilmediği takdirde nelerle karşılaşılır?

Hakimiyet Sözleşmesi tescil edilmediği takdirde, hâkim şirket hâkimiyet sözleşmesinin geçersizliğini ileri sürebilir.  Ancak ortakların ve alacaklıların korunması açısından yükümlülükler ve sorumlulukları devam eder.  Taraflar, hâkimiyet sözleşmesini tescil ettirmez, saklar veya kötüye kullanırsa taraflar yükümlülükten ve sorumluluktan kurtulamaz. TTK’nın 197, 201, 198, 199, 201 maddeleri yükümlülükleri, TTK’nın 202, 203-206 ve 209. Maddeleri ise sorumlulukları açıklamıştır.

10-Hakimiyet Sözleşmesiyle bir sorumluluk doğacaktır. Bu sorumluluk hâkim şirket ve bağlı şirketleri ne şekilde etkiler?

 Hâkim Şirketin Sorumluluğu:

a-Hâkim şirket, hâkimiyetini bağlı şirketi kayba uğratacak şekilde kullanamaz. ( Bağlı şirketin , varlık,   personel, alacak ve borç devri gibi işlemleri yapmaya; kârını azaltmaya ya da aktarmaya; malvarlığını ayni veya kişisel nitelikte haklarla sınırlandırmaya; kefalet, garanti ve aval vermek gibi sorumluluklar yüklenmeye; ödemelerde bulunmaya; haklı bir sebep olmaksızın tesislerini yenilememek, yatırımlarını kısıtlamak, durdurmak gibi verimliliğini ya da faaliyetini olumsuz etkileyen kararlar veya önlemler almaya yahut gelişmesini sağlayacak önlemleri almaktan kaçınmaya yöneltemez. )

b-Rapor, doğru ve dürüst hesap verme ilkelerine uygun olmalıdır.

c-Kayıplar ve zaralar açıkça belirtilmelidir. Şirket zarara uğramışsa, yönetim kurulu ayrıca zararın denkleştirilip denkleştirilmediğini de belirtir (TTK md. 199 )

d-      Zarar denkleştirilmişse, bunun faaliyet yılı içinde fiilen nasıl gerçekleştiği veya şirketin sağladığı hangi menfaatlere ilişkin olarak bir istem hakkı tanındığı ayrıca bildirilmelidir.

e-      Yönetim kurulu raporun sonunda şirketin, hukuki işlemin yapıldığı veya önlemin alındığı veya alınmasından kaçınıldığı anda kendilerince bilinen hâl ve şartlara göre, her bir hukuki işlemde uygun bir karşı edim sağlanıp sağlanmadığını ve alınan veya alınmasından kaçınılan önlemin şirketi zarara uğratıp uğratmadığını açıklar.

Bununla birlikte, denkleştirme, faaliyet yılı içinde fiilen yerine getirilmez veya süresi içinde denk bir istem hakkı tanınmazsa, bağlı şirketin her ortağı, hâkim şirketten ve onun, kayba sebep olan, yönetim kurulu üyelerinden, şirketin zararını tazmin etmelerini isteyebilir (TTK md. 202).

Bağlı Şirketin Sorumluluğu:

a-Bağlı şirket, hakim şirketin talimatlarına uyma borcu vardır. (Hâkim şirket bağlı şirketin paylarının ve oy haklarının doğrudan veya dolaylı olarak yüzde yüzene sahip olmadığı, tam hâkimiyet ilişkisi kurulmadığı sürece, hâkim şirket, bağlı şirketi kayba uğratacak işlemlerde bulunması ya da onu menfaatine işlemlerde bulunmaktan kaçınması yönünde talimat veremez.)

 b-Hâkim şirketin verdiği talimatlar , bağlı şirketi zarara uğratacak eylemlerse, bağlı şirket bu kurallara uymak zorun değildir.  (Aksi takdirde, pay sahiplerine ve alacaklılarına karşı sorumlu olur. (TTK md. 553 vd.). Şirketi kayba uğratacak işlemlerin yapılması halinde talimatlara uyulmuş olması yönetim kurulunu sorumluluktan kurtarmaz. )

c-Tam hâkimiyet halinde, bağlı şirketin talimatlara uymak zorundadır. Talimatlara uyulması halinde bağlı şirketin yöneticileri sadece alacaklılara karşı sorumlu olabilir. Ortaklar veya bağlı şirket tarafından sorumlu tutulamazlar.

11- Hakimiyet Sözleşmesiyle bir yükümlülük de ortaya çıkacaktır.  Bu yükümlülükler nelerdir?

 Hâkim Şirketin Yükümlülükleri:

a-Hâkim şirket, bağlı şirkete, tedbirli ve özenli davranmalıdır.

b-Hâkim şirket, kendisine verilen idare yetkisini dürüstlük kuralı içerisinde hukuka uygun olarak zorundadır.

c-Hâkim şirket, bu idari yetkileri kötüye kullanması durumunda, bağlı şirketin uğradığı kayıpları karşılamak zorundadır.

d-Hâkim şirket, bağlı şirketin üçüncü kişileri ile arasındaki ilişkilerin güvenini sarsacak eylemlerde bulunamaz. Aksi durumda zararla tazminle yükümlüdür.

Bağlı Şirketin Yükümlülükleri:

a-Bağlı şirketin yönetim organı, sadakat ve özen yükümlülüğü çerçevesinde hâkim şirket tarafından verilen talimatları yerine getirmekle zorundadır.

b-TTK’nın 199. maddesi bağlamında faaliyet yılının ilk üç ayı içinde şirketin hâkim ve bağlı şirketlerle ilişkileri hakkında bir rapor düzenlemesi gerekmektedir.

c-Düzenlenen raporda, şirketin geçmiş faaliyet yılında hâkim şirketle, hâkim şirkete bağlı bir şirketle, hâkim şirketin yönlendirmesiyle onun ya da ona bağlı bir şirketin yararına yaptığı tüm hukuki işlemlerin ve geçmiş faaliyet yılında hâkim şirketin ya da ona bağlı bir şirketin yararına alınan veya alınmasından kaçınılan tüm diğer önlemlerin açıklaması yapılır.

d-Hukuki işlemlerde edimler ve karşı edimler, önlemlerde, önlemin sebebi ve şirket yönünden yarar ve şirketin hâkim şirket ile yapmış olduğu hâkimiyet sözleşmesine bağlı olarak bağlılık raporu verme yükümlülüğü de vardır.

e-Bağlı şirket, hâkimiyet sözleşmesi ile finansal bilgilerini belirli aralıklarla hâkim şirkete iletme yükümlülüğündedir. Böylelikle bağlı şirketin finansal yapısı da hâkim şirket tarafından kontrol edilmiş olur.

12-Uluslararası Şirketler Topluluğunda TTK hükümleri uygulanır mı?

 TTK. m. 195/1 ve 195/5 hükümleri uygulanır. Burada da şu şartlar aranır.

a-En az bir grup şirketinin merkezinin Türkiye'de olması yeterlidir,

b-Hakim Şirketin veya tepedeki teşebbüsün merkezinin veya ikametgahının yurtdışında olması fark etmez.

c-Hakim şirketin veya tepedeki teşebbüsün merkezinin yurt dışında olması halinde, sorumluluk davaları bağlı şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede açılabilir.

13-Tam hakimiyet nedir?

TTK’nın 203. maddesi uyarınca tam hâkimiyet halinde “tam hâkim” olan ticaret şirketi, bağlı şirkete bağlayıcı talimatlar vermek yetkisini haizdir. Bu halde, hâkimiyet sözleşmesi de sözleşmenin hâkim tarafına muhakkak bağlayıcı ve bağlı tarafın mutlaka uymakla yükümlü olduğu talimat verme yetkisini sağlamalıdır. Öte yandan, hâkim tarafın vereceği talimat, sözleşmenin bağlı tarafının tüm organlarını bağlar. Ancak, organlar ve yönetim, yetkilerini ve görevlerini hâkimiyet sözleşmesinin hâkim tarafına devretmiş değildir.

a-Doğrudan veya dolaylı %100 hakimiyet söz konusudur.

b-Talimat serbestisi - YK uymak zorundadır. İstisna: Şirketin ödeme gücünü aşan, varlığını tehlikeye düşüren veya önemli varlıklarını kaybetmesine yol açabilecek talimat verilemez.

c-Denkleştirme devamlılığını sağlamak. Denkleştirme yapılmadığı bilerek işlem yapan kredi alacaklısı dava açamaz

14-Ortaktan çıkma veya ortaklıktan çıkarma mümkün müdür?  

Hâkim şirket, bağlı şirketteki azlığın paylarını satın alabilir. H

akimiyet Sözleşmesiyle birlikte, ortaklıktan çıkma veya %10 azınlığa çıkarma hakkı tanınmıştır.

a-Hakim şirket bağlı şirket pay ve oy haklarının %90'ına sahipse

b-Azlık şirketin çalışmasını engelliyor, dürüstlük kuralına aykırı davranıyor, fark edilir sıkıntı yaratıyorsa

15-Hâkim şirket ile bağlı şirket arasındaki karşılıklı iştirak hali mümkün müdür?

 a-İki şirketin birbirinin sermayesine iştirak etmesi

b-Dolaylı da olabilir (yavru şirket kanalıyla).

16-Karşılıklı iştirak türleri

Basit Karşılıklı iştirak: ım.197, 201)

a-Karşılıklı asgari %25 katılım

b-Bilerek karşılıklı iştirak yaratan şirket paylardan doğan her türlü hakkının ¼'ünü kullanabilir.

Nitelikli Karşılıklı iştirak (TTK.m. 379/son, 389)

a-Hakim şirket -yavru (bağlı) şirket arasında

b-Yavru şirketin elindeki pay oranı her ne olursa olsun yavru şirketin elindeki oy haklarının tamamı donar (TTK.m.389)

GROUP OF COMPANIES AND DOMINATION AGREEMENT

With the Turkish Commercial Code No. 6102, the concept of Dominance Agreement, which entered our commercial life, came to Turkish law from German law. In its simplest form, there is the existence of a dominant company and companies directly or indirectly affiliated to this company.  Let's start with more detailed explanations on the subject.

1-What is a Group of Companies?

The Company Community is regulated under Articles 196-209 of the TCC. The purpose is to regulate the relations of interest between the company and the community, to prevent and eliminate negative consequences.  The parent company and the subsidiary company constitute two structures.  It is not obligatory for the group companies to be registered in Turkey. However, at least one of the companies must have its head office in Turkey.

2-Is it obligatory to conclude a contract when forming a group of companies?

The legislator has accepted only the de facto community and has not made a special regulation regarding the contract. However, in our law, the preparation of a contract is dealt with de facto dominance. The establishment of a group of companies may be de facto or by contract. Article 195 of the TCC regulates the criteria for dominance.

In order to be able to talk about a group of companies, the following criteria must be met

A commercial company may directly or indirectly control, directly or indirectly, another commercial company

a- Holds the majority of the voting rights,

b- The company was able to ensure the election of the number of members constituting the majority to take decisions in the management body in accordance with the company agreement

c- In cases where, in addition to its own voting rights, it holds the majority of voting rights, either alone or together with other shareholders or partners, based on an agreement.

d- In such cases, the existence of a "group of companies" is accepted, and it is accepted that the company holding the control is the "dominant" company and the other company is the "subsidiary" company.

In the context of these explanations, a group of companies may be defined as "a group without legal personality, which is formed when an undertaking or a commercial company directly or indirectly dominates one or more independent companies within the framework of the conditions specified in the law".

The fact that a commercial company owns the majority of the shares of another commercial company or the shares of another commercial company in an amount sufficient to take the decisions to manage it is a presumption for the existence of a dominant company.  Holding the majority of the shares may not always be sufficient. It is important to have the majority of voting rights. Voting privileges and the majority in the management body may eliminate the majority of the capital.

 This domination agreement between the companies may not always be by contract. Article 106 of the Trade Registry Regulation regulates this issue. In order to ensure the repayment of the loan, it has been ruled that the agreements stipulating that the borrower must obtain the approval of the lending institution before the transaction is made in terms of transactions that may jeopardise the repayment (loan agreements), and the agreements signed between all or some shareholders regarding the management of the company and the rights and obligations of the shareholders (shareholding agreements), to which the company is not a party, will not be accepted as a control agreement, but it has clearly determined that these situations will not eliminate the control in the presence of the conditions in Article 195 of the TCC.   In other words, in simpler terms, this dominance may be established through a contract, as well as de facto dominance. For example, a company may acquire the shares of another company. It is sufficient to do this through share transfer. In this sense, the transfer of share ownership essentially provides the creation of a group of companies. Our main issue here is the dominance agreement made by contract. 'Shareholders' agreement grants some rights only to some shareholders. On the other hand, a share transfer agreement cannot be considered as a domination agreement." (Art. 105-2 of the TCC).

Although the loan agreement also grants certain rights, we cannot consider this as a domination agreement.  Agreements that stipulate that the creditor company shall act in a certain way in order to ensure the repayment of the loan, or that contain provisions granting the right to have a say in the appointment of responsible persons in the nature of organs are not considered as domination agreements." (Art. 105-6 TCC) Shareholders' agreements, mergers, spin-offs, and share purchases will also serve to ensure domination.

As a result, the basis of a group of companies is based on a domination agreement.

 3- What is a Domination Agreement?

The definition in Article 105 of the TCC is as follows. "A domination contract is a contract between two commercial companies, with or without a direct or indirect subsidiary relationship between them, and even if there is a subsidiary relationship between them, it is a contract that includes the authority of one of the parties to instruct the board of directors of the other in a manner abstracted from this relationship."  Within the scope of the domination agreement, the dominant company shall provide the subsidiary company

a- Shows its objectives,

b- Coordinates the activities of the Company,

c- Gives instructions on matters related to the management of the company with regard to the determination of senior management. It does not intervene in the daily activities and operation of the subsidiary company.

 4-What should we pay attention to when preparing a domination agreement?

Article 198/3 of the TCC sets out the conditions necessary for the validity of domination agreements.

a-In order for a domination agreement to be valid, it must be registered and published in the Turkish Trade Registry Gazette (Article 198/3 of the TCC).( The registration process is carried out by the trade registry directorate in the place where the head office of the subsidiary company is located. In the event that the domicile or head office of the controlling company is located abroad due to the domination agreement and the agreement is issued abroad or is subject to foreign law, the registration shall be made at the same place. If the domination agreement is in a foreign language, the parties shall submit a notarised Turkish translation to the trade registry).

b-In case of non-registration, the liability arising from dominance shall not be eliminated. (TCC.art.198/3) In case of non-registration, a validity problem will arise between the parties (CC.2).

c- It must be approved by the general assembly (Art. 105/2 of the TCC). (No aggravated quorum is determined in the general assembly. During the approval in the general assembly, the ordinary quorums stipulated in the TCC should be applied according to the type of the company.  Approval of the domination agreement is among the inalienable powers of the general assembly.  No distinction is made between the controlling company and the subsidiary company. The domination agreement must also be approved by the general assembly of the controlling company.   In practice, trade registries, in transactions regarding domination agreements, only the approval of this agreement by the general assembly of the subsidiary company is deemed sufficient, and the decision of the general assembly of the dominant company is not sought).

d-There must be at least two commercial companies (TCC Art. 195/1).

e- The relationship of dominance may be direct or indirect (TCC Art. 195/3).

f-In the case of a joint venture company, each company is the controlling company (TCC Art. 195/1/3).

g-If the head office of the subsidiary company is in Turkey, it must be registered in Turkey (Art. 105/3 of the Turkish Commercial Code)

h- If there is an ultimate controlling power over a company, it may be subject to these rules even if it is not itself a company ("controlling undertaking") (TCC Art. 195/5).

 5-What should be the content of the contract of dominance?

a- It is essential in the law of obligations, and the principle of freedom in the contract is valid.

b-In order to be referred to as a domination agreement, the authority of the controlling company to give binding instructions to the management body of the subsidiary company must be clear, detailed and comprehensive. 

c-Provisions preventing the controlling shareholder from establishing dominance should not be included in the domination agreement.

d- The main issues of the company should be left to the controlling shareholder.

e-Partial dominance (such as financing, personnel recruitment, purchasing, etc.) agreements may be made limited to the transferable powers of the management body of the subsidiary company and to a specific field or activity.

 6-Who are the parties to the domination agreement?

a-The controlling company and its subsidiaries consisting of one or more companies. (Article 195/1-b of the TCC reveals the meaning of the domination agreement as "a commercial company and another commercial company")

b-The dominant company is a commercial company (collective, limited partnership, joint stock and limited liability company and co-operative)

c-Subsidiary company is only a capital company (joint stock, limited liability and limited partnership company with capital divided into shares) 

7-What authorisation does the domination agreement give to the parent company?

The domination agreement authorises the controlling company to own the management of the subsidiary company. This authorisation is not the authority to vote in the subsidiary company. It is only the authority to give instructions to the subsidiary company.

8-Does the controlling company have to own shares in the subsidiary company?

No, there is no such obligation. There is no such obligation. The controlling company is not obliged to have capital, voting or majority of the members in the management organs of the subsidiary company. It only has management and administrative powers over the subsidiary company. There is a situation of dominance arising from the contract.

9-What are the consequences if the Domination Agreement is not registered?

If the Domination Agreement is not registered, the controlling company may claim the invalidity of the domination agreement.  However, obligations and responsibilities continue in terms of protection of shareholders and creditors.  If the parties do not register, hide or misuse the dominance agreement, the parties cannot be relieved of their obligations and responsibilities. Articles 197, 201, 198, 199, 199, 201 of the TCC explain the obligations, and Articles 202, 203-206 and 209 of the TCC explain the responsibilities. Articles 202, 203-206 and 209 of the TCC explain the responsibilities.

 10-A liability will arise with the Dominance Agreement. How does this liability affect the controlling company and its subsidiaries?

 Responsibility of the Controlling Company:

a-The controlling company may not use its dominance in a way to cause loss to the subsidiary company. (The controlling company may not direct the subsidiary company to make transactions such as transferring assets, personnel, receivables and debts; to reduce or transfer its profits; to limit its assets with rights in kind or personal nature; to assume responsibilities such as bail, guarantee and avalanche; to make payments; to take decisions or measures that adversely affect its efficiency or activity, such as not renewing its facilities, restricting or stopping its investments without a justifiable reason, or to refrain from taking measures to ensure its development.)

b-The report must comply with the principles of correct and honest accountability.

c-Losses and losses should be clearly stated. If the company has incurred losses, the board of directors shall also state whether the losses have been compensated or not (TCC Art. 199).

d- If the loss has been compensated, it should be reported separately how this has actually been realised during the activity year or which benefits provided by the company have been granted a right of claim.

e- At the end of the report, the board of directors shall explain whether the company has obtained an appropriate counter-performance in each legal transaction and whether the measure taken or avoided has caused the company to incur a loss, according to the circumstances and conditions known to them at the time the legal transaction was made or the measure was taken or avoided.

However, if the compensation is not actually fulfilled within the activity year, or if an equivalent claim is not granted within the time limit, each shareholder of the subsidiary company may request the controlling company and its members of the board of directors, who caused the loss, to compensate the company for the loss (TCC Art. 202).

Liability of the Subsidiary Company:

a-The subsidiary company is obliged to comply with the instructions of the controlling company. (Unless the controlling company directly or indirectly owns one hundred per cent of the shares and voting rights of the subsidiary company, or unless a relationship of complete control is established, the controlling company may not give instructions to the subsidiary company to take actions that may cause loss or to refrain from taking actions in its interest).

 b-If the instructions given by the controlling company are actions that may cause loss to the subsidiary company, the subsidiary company is not obliged to comply with these rules. (Otherwise, it will be liable to its shareholders and creditors (TCC Art. 553 et seq.). In case of transactions that may cause loss to the company, compliance with the instructions does not relieve the board of directors from liability.)

c-In case of full control, the subsidiary company is obliged to comply with the instructions. In case of compliance with the instructions, the managers of the subsidiary company may only be liable to the creditors. They cannot be held liable by the shareholders or the subsidiary company.

 11- An obligation will also arise with the Dominance Agreement.  What are these obligations?

 Obligations of the Controlling Company:

a- The controlling company must act cautiously and diligently to the subsidiary company.

b-The controlling company must exercise the administrative authority granted to it in accordance with the law within the rule of honesty.

c- The parent company must compensate the losses incurred by the subsidiary company in case of abuse of these administrative powers.

d-The parent company may not take actions that may undermine the trust of the relations between the subsidiary company and third parties. Otherwise, it is obliged to compensate for the loss.

Obligations of the Subsidiary Company:

a-The management body of the subsidiary company is obliged to fulfil the instructions given by the parent company within the framework of the duty of loyalty and care.

b-According to Article 199 of the TCC, the company is required to prepare a report on its relations with the parent and subsidiary companies within the first three months of the operating year.

c-In the report, all legal transactions that the company has entered into with the controlling company, a company affiliated to the controlling company or a company affiliated to the controlling company for the benefit of the controlling company or a company affiliated to the controlling company with the direction of the controlling company in the previous activity year, and all other measures taken or avoided to be taken for the benefit of the controlling company or a company affiliated to the controlling company in the previous activity year shall be explained.

d-In legal transactions, there is also an obligation to submit a loyalty report in relation to performances and counter-performances, in measures, the reason for the measure and the benefit for the company, and in relation to the dominance agreement the company has concluded with the parent company.

e- The subsidiary company is obliged to submit its financial information to the controlling company at certain intervals pursuant to the domination agreement. Thus, the financial structure of the subsidiary company is also controlled by the parent company.

12-Are the provisions of the TCC applicable to the International Group of Companies?

 The provisions of Articles 195/1 and 195/5 of the TCC shall apply. The following conditions are sought here.

a- At least one group company must have its head office in Turkey,

b-It does not matter whether the head office or domicile of the parent company or the parent undertaking is abroad.

c-If the head office of the parent company or the parent undertaking is located abroad, liability actions may be filed in the court where the head office of the subsidiary company is located.

13-What is complete dominance?

Pursuant to Article 203 of the TCC, in the case of full dominance, the "fully dominant" commercial company is authorised to give binding instructions to the subsidiary company. In this case, the dominance agreement should also provide the dominant party with the authority to give binding instructions that the subsidiary is obliged to comply with. On the other hand, the instructions given by the controlling party shall bind all organs of the subsidiary party. However, the organs and management have not delegated their powers and duties to the controlling party of the domination agreement.

a-Direct or indirect 100% dominance is in question.

b-Freedom of instruction - the BoD must comply. Exception: Instructions that exceed the solvency of the company, jeopardise its existence or may lead to the loss of important assets cannot be given.

c-To ensure continuity of equalisation. A creditor who makes a transaction knowing that no equalisation has been made cannot sue.

14-Is it possible to exit or dismiss from the partnership? 

The controlling company may purchase the shares of the minority in the subsidiary company. H

With the Articles of Association, the right to exit from the partnership or 10% minority is recognised.

a-If the controlling company holds 90% of the shares and voting rights of the subsidiary company

b-If the scarcity prevents the company from working, acts against the rule of honesty, creates a noticeable problem

15-Is mutual participation between a parent company and a subsidiary company possible?

 a-Participation of two companies in each other's capital

b- It may also be indirect (through a subsidiary).

16-Types of cross-shareholding Simple mutual participation: Art.197, 201)

a-Minimum 25 per cent mutual participation

b-The company that intentionally creates a cross-shareholding may exercise ¼ of all its rights arising from the shares.

Qualified cross-shareholding (Art. 379/son, 389 TCC)

a-Between parent company and subsidiary company

b- Regardless of the proportion of shares held by the subsidiary, all of the voting rights held by the subsidiary are frozen (TCC Art. 389)